درود : تمثیل در لغت و اصطلاح ادبی چه معنایی میدهد ؟
پاسخ کاربر :
«تمثیل» به معنی «تشبیه کردن» و «مثال آوردن» است؛ امّا در اصطلاح ادبی آن است که شاعر یا نویسنده برای تأیید و تأکید سخن خویش، حکایت، داستان یا نمونه و مثالی را بیان کند تا مفاهیم ذهنی خود را آسان تر به ذهن خواننده منتقل کند. مانند درس طوطی و بقّال که شاعر با به کاربردن داستان طوطی و بقّال، پیام اخلاقی خود که «قیاس نابجا» است را بهتر به ذهن خواننده منتقل میکند و در پایان داستان نیز تمثیلهای کوچک تری را در قالب بیت به کار برده است.
درود : برای آرایۀ تمثیل چند مثال بزنید و آن را بررسی کنید.
نمونه های تمثیل :
از مکافات عمل غافل مشو گندم از گندم بروید جو ز جو
مصراع دوّم تمثیلی است جهت درک بهتر مصراع اوّل
محرم این هوش جز بیهوش نیست مر زبان را مشتری جز گوش نیست
مصراع دوم: تمثیل
کم آواز هرگز نبینی خَجِل جُوی مُشک بهتر که یک توده گِل
مصراع دوم: تمثیل
دل من نه مرد آن است که با غمش بر آید مگسی کجا تواند که بیفکند عقابی؟
مصراع دوم: تمثیل
مگر مینبینی که دد(حیوان درنده) را و دام نینداخت جز حرص خوردن به دام
پلنگی که گردن کشد بر وحوش به دام افتد از بهر خوردن چو موش
بیت دوم: تمثیل
نیاساید اندر دیار تو کس چو آسایش خویش جویی و بس
نیاید به نزدیک دانا پسند شبان خفته و گرگ در گوسفند
بیت دوّم تمثیل است برای بیت اوّل
