آرایه کنایه چیست ؟

درود : آرایه کنایه چیست ؟ با ذکر مثال توضیح دهید  :

پاسخ کاربر :

هر گاه همنشینی کلمات در یک عبارت به گونه­ای باشد که از آن عبارت، معنایی به جز معنای ظاهری دریافت شود، آرایۀ «کنایه» ساخته می­شود.(بعضی نیز آن را «پوشیده سخن گفتن» تعریف کرده­اند.)

دست کسی را گرفتن: به کسی کمک کردن / کسی را به زمین زدن: کسی را شکست روحی دادن / پشت دست خود را داغ کردن: از انجام کاری توبه کاردن / زر افشانی کردن: بخشندگی و سخاوت به خرج دادن

برای آرایۀ کنایه چند مثال همراه با توضیح بنویسید.

گویند روی سرخ تو سعدی که زرد کرد؟           اکسیر عشق بر مسم افتاد و زر شدم

روی سرخ داشتن: کنایه از افسردگی یا شرمندگی- روی زرد شدن: کنایه از شاد شدن یا ارزشمندی

جگر سنگ به نومیدی من می­سوزد             آب حیوانم و از ریگ روان تشنه­ترم

جگر سنگ به حال کسی سوختن: کنایه از بدبختی شدید کسی

ز دست جور تو گفتم ز شهر خواهم رفت             به خنده گفت که حافظ برو که پای تو بست ؟   

پای کسی بسته نبودن: کنایه از آزاد بودن، یا به اصطلاح «راه باز و جادّه دراز بودن»

از آن آلوده دامانیم در عشق                  که خون دل به دامان است ما را

آلوده دامان بودن: کنایه از گناهکار بودن- خون دل به دامان داشتن: کنایه از غصۀ فراوان داشتن

چنین است رسم سرای درشت                   گهی پشت بر زین و گهی زین به پشت

پشت بر زین بودن: سرور و سربلند بودن- زین به پشت بودن: سرافکنده و شکست خورده بودن

دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت                       رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم

رخت بستن: کنایه از کوچ کردن

اگر پای در دامن آری چو کوه                   سرت ز آسمان بگذرد در شکوه

پای در دامن آوردن: کنایه از فروتنی کردن/ سر از آسمان گذراندن: کنایه از به عظمت رسیدن